Według definicji FAO/WHO-to „żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza”
Probiotyki zawierają żywe wyselekcjonowane szczepy drobnoustrojów, które podane drogą doustną docierają i oddziałują korzystnie na organizm człowieka. Przeprowadzone badania wykazały, że takie drobnoustroje w przewodzie pokarmowym namnażają się i są konkurencyjne dla drobnoustrojów patogennych, wywołujących zakażenia, np. pałeczek Salmonella i Shigella.
Szczepy drobnoustrojów mogą być wykorzystane jako probiotyki, jeśli:
– wykazują zdolność adherencji do komórek nabłonka jelit,
– łatwo kolonizują przewód pokarmowy,
– nie wytwarzają toksycznych produktów metabolizmu, szkodliwych dla organizmu człowieka,
– są odporne na niskie pH soku żołądkowego,
– pozostają żywe w obecności żółci,
– działają antagonistycznie wobec bakterii patogennych przewodu pokarmowego,
– zostały wyizolowane od człowieka.
Zdecydowana większość komórek odpornościowych zlokalizowana jest w przewodzie pokarmowym. Według wielu naukowców znajduje się tam nawet 80% naszego układu odpornościowego. Tak więc, jeśli chcemy się cieszyć dobrą odpornością, jak najrzadziej przeziębiać się i nie chorować, musimy bardziej zadbać o układ pokarmowy, czyli nasze bakterie probiotyczne. Zdrowe jelita to sprawnie działający układ odpornościowy, a dysbioza jelitowa (załamanie równowagi bakteryjnej) przyczynia się do licznych chorób i problemów zdrowotnych, np. alergii i nietolerancji pokarmowych, chorób przewodu pokarmowego, otyłości, depresji czy obniżonej odporności organizmu. Pojawiają się częstsze przeziębienia i zwiększa się podatność na rożne zakażenia.
Działanie probiotyku może być wzmocnione poprzez podawanie go łącznie z prebiotykiem. Prebiotyk jest składnikiem pożywienia, który nie podlega strawieniu w przewodzie pokarmowym. W ten sposób pobudza wzrost lub aktywność określonych szczepów bakteryjnych i wpływa na poprawę stanu zdrowia. Do najbardziej znanych związków o charakterze prebiotyków należą: inulina, oligofruktoza, fruktooligosacharydy, pochodne galaktozy i pochodne β-glukanów.
Zaburzona mikroflora może mieć też wpływ na obniżony nastrój. Wszystko dlatego, że serotonina, czyli hormon szczęścia, jest produkowany w większości w jelitach. Duża ilość dobrych bakterii w nich, oprócz poprawy humoru może mieć wpływ na zmniejszenie uczucia zmęczenia i spadku energii, a także na wzrost odporności.
Zastosowanie probiotyków w profilaktyce i leczeniu.
Probiotyki stosowane są w:
- ostrych biegunkach,
- biegunce wywołanej przez laseczkę z gatunku Clostridium difficile,
- biegunce wywołanej przez rotawirusy i inne wirusy,
- biegunce podróżnych,
- zespole jelita drażliwego,
- ostrym zapaleniu żołądka i jelit,
- zakażeniach wywołanych przez Helicobacter pylorii,
- dysbakteriozie różnego pochodzenia,
- alergii, szczególnie w atopowym zapaleniu skóry,
- zakażeniach dróg oddechowych u dzieci,
- zapobieganiu niektórym zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym,
- zapobieganiu i leczeniu zakażeń dróg moczowo-płciowych,
- w celu zwiększenia odporności organizmu,
- w celu złagodzenia skutków nietolerancji laktozy,
- w celu obniżenia poziomu cholesterolu we krwi (w hipercholesterolemii),
Jak stosować probiotyk?
Najlepiej przez cały rok, robiąc co kilka miesięcy przerwę. A po antybiotykach przynajmniej przez trzy miesiące, idealnie około pół roku, bo tyle odnawia się wyjałowiona flora bakteryjna jelit
Piśmiennictwo
Strus M, Kukla G, Rurańska-Smutnicka D i wsp. Właściwości powierzchniowe bakterii z rodzaju Lactobacillus. II Adherencja do lini komórkowych. Med Dośw Mikrobiol 2001;
Górska S., Jarząb A., Gamian A. Bakterie probiotyczne w przewodzie pokarmowym człowieka, jako czynnik stymulujący układ odpornościowy. Post Hig Med Dośw, 2009,
Kuśmierska A., Fol M. Właściwości immunomodulacyjne i terapeutyczne drobnoustrojów probiotycznych. Probl Hig Epidemiol,
RuszkowskiJ. Przegląd doustnych prebiotyków, probiotyków, synbiotyków i postbiotyków dostępnych na polskim rynku aptecznym. Farm Pol, 2018.
Cukrowska B., Czarnowska E., „Wpływ probiotyków na układ immunologiczny”, Zakażenia 2006.
